* Sigara kansere nasıl yol açıyor?

Sigara dumanında 7000 üzerinde kimyasal vardır. Bu kimyasalların yaklaşık 70 tanesi özel olarak kanser yapıcı (karsinojen) dediğimiz kimyasal maddelerdir. Her nefesinizle içinize çektiğiniz bu kimyasallar başta ağız için, boğazımız ve akciğerler olmak üzere tüm organlarımıza dağılır. Daha sonra organlardaki hücrelerimize geçerek DNA hasarına yol açar.

DNA bizim genetik yapımızı oluşturur ve hücrelerin davranışlarını belirler. DNA’mız hasar görürse hücrelerimiz ve sonuçta organlarımız düzgün çalışmaz. Bazı kimyasal maddeler (örneğin benzopiren) doğrudan hücrelerimizi kanserden koruyan DNA bölgelerinde hasara yol açar. Sigara bunun gibi 70 kimyasal karsinojen içermektedir. 

Vücudumuzda tüm kimyasalları uzaklaştıran ve temizleyen bir sistem vardır. Sigaradaki kimyasallar vücudumuzda bulunan bu doğal temizlik sürecini de durdurur. Böylece kansere yol açar.

* Sigara hangi kanserlere yol açıyor?

Sigaranın aşağıdaki 16 kansere yol açtığı kesin olarak bilinmektedir:

Akciğer kanseri

Ağız, boğaz, burun ve sinüs kanserleri

Yemek borusu kanseri

İdrar kesesi (mesane), böbrek ve idrar kanal (üreter) kanserleri

Pankreas kanseri

Mide kanseri

Karaciğer kanseri

Rahim ağzı (serviks) ve yumurtalık (over) kanserleri

Kalınbağırsak ve makat (kolorektal) kanserleri

Kan kanserleri (Akut miyeloid lösemi)

* Günde 1-2 adet sigara içebilir miyim? Zararı var mı?

Sigaranın günlük güvenli olan sayısı yoktur. Bir tek sigara bile hayatınız boyunca saydığımız kanserlere yol açabilir. Dahası kalp ve damar hastalıklarına yol açarak erken ölüme yol açabilir.

* Alkol sigaranın kötü etkilerini arttırıyor mu?

Yapılan çalışmalar alkolle birlikte alınan alkolün ağız ve üst boğaz kanser riskini daha fazla arttırdığını göstermektedir. Alkol ve sigara birlikte kullananlarda kanser riski 3 kat daha fazla olmaktadır.

* Peki dumansız sigara içebilir miyiz?

Dumansız sigara içerisinde de karsinojenler mevcuttur. Kesin çalışmalar olmasa da tütün yerine eklenen kimyasal maddelerin de karsinojen oldukları bilinmektedir. Besin maddeleri bile fazla ısındığında karsinojen üretmektedir. Sonuçta kimyasalların vücut içine alınması her durumda tehlikelidir.

* 20 yıldır içiyorum bana bir şey olmadı!

Sigara içenlerde kanser gelişmesi için gerekli süre vücudunuzun dayanıklılık düzeyine bağlı olarak değişkenlik gösterir. Günde 1 paket sigara içen kişide risk ilk sigaradan itibaren başlar ancak 20. yılda çok artar. Buna 20 paketyıl sigara içicisi denilir ve her şikayette önce kanser düşünülür.

* Şimdi sigarayı bıraksam geç değil mi? Faydası olacak mı?

Sigarayı bıraktıktan 6 saat sonra vücudumuz kendini onarmaya başlar. Bu nedenle sigarayı bırakmak hiçbir zaman geç değildir. Kanser olsanız bile sigarayı bırakmak yaşam sürenizi uzatacak, tedavilere bağlı yan etkileri azaltacak, tedavilerin etkinliğini arttıracaktır. 

* Ameliyat olacağım, sigarayı bırakmalı mıyım?

Evet! Hem de mutlaka…

Ameliyat olacaksanız yara iyileşmesi daha hızlı olacaktır.

Ameliyata bağlı olası yan etkiler olan akciğer problemleri, enfeksiyonları, dolaşım bozuklukları ve enfeksiyon daha az görülecektir.

Ameliyat sonrası yoğun bakım ihtiyacı daha az olacaktır.

* Işın tedavisi (radyoterapi) alacağım, sigarayı bırakmalı mıyım?

Evet! Hem de mutlaka…

Işın tedavisi alanlar sigara içmeye devam ederlerse daha düşük yanıt vermekte, daha kısa yaşamakta ve daha fazla yan etki oluşmaktadır.

Tedaviye bağlı ses ve konuşma problemleri daha fazla olmaktadır.

Işın tedavisine bağlı ya da değil ikincil kanser gelişme riski artmaktadır.

* İlaç tedavisi (kemoterapi) alacağım, sigarayı bırakmalı mıyım?

Evet! Hem de mutlaka…

Sigara içmeye devam edenlerde akciğer yan etkileri (zehirlenme) genel yan etkiler daha fazla görülmektedir. 

Dahası immün (koruyucu) sisteminiz yavaşlayacaktır. Böylece kansere ve tedavilerin yan etkilerine karşı zayıf düşeceksiniz.

* Sigarayı hemen bırakmaya karar verdim. Bana faydaları neler olacak?

İnme (felç) oranları 15 yıl içerisinde ciddi azalacaktır.

Ağız, boğaz ve yemek borusu kanserleri 5 yıldan sonra %50 azalacaktır.

Yutak kanser riskiniz ciddi oranda azalacaktır.

Kalp krizi riskiniz 1 yıl içerisinde %50 azalacak, 15 yıl sonra sigara içmeyenlerin oranına düşecektir.

Kronik Tıkayıcı Akciğer Hastalığı (KOAH) riskiniz azalacaktır.

Akciğer kanser riskiniz 10 yıl sonra sigara içmeye devam edenlere göre %50 azalacaktır.

Pankreas kanser riskiniz 10 yıl sonra sigara içmeye devam edenlere göre azalacaktır.

İdrar kesesi (mesane) kanser riskiniz birkaç yıl içinde %50 azalacaktır.

Uzak damar hastalıkları, dolaşım bozukluğu riskiniz azalacaktır.

Rahim ağzı kanseri riskiniz birkaç yıl içinde azalacaktır.

*Sigarayı bırakmak için nereye başvurabilirim?

Türkiye Yeşilay Cemiyeti resmi web sayfası http://birakabilirsin.org/ adresini ziyaret edebilirsiniz.